بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین والصلاة والسّلام علی أشرف الانبیاء والمرسلین وعلی آله و صحبه الطیبین
الطاهرین و من والاه إلی یوم الدین.
والذین استجابوا لربهم و اقاموا الصلاه و امرهم شوری بینهم و مما رزقناهم ینفقون. (سورة شوری، آیه 38)
کیریش
افغانستان سۉنگی ییگیرمه ییلده, جهان همجمعیت اولکه لری نینگ کۉمگی اساسیده, ایچکی حیات‌نینگ تورلی جبهه‌لریده، دنیا دولتلری بیلن اقتصادي، مدني و سیاسي ساحه‌لرده علاقه‌لر اۉرنه‌تیش و همکارلیک یۉنه‌لیشلرینی یره‌تیشده ترقیاتگه گواه بۉلدی و اولکن قدملر تشله‌دی. بیراق افغانستان رهبریتی نینگ ناقابللیگی و کوچسیزلیگی طفیلی بو امکانیتلردن اونوملی فایده‌لنیلمه‌دی؛ لیکن، اشرف غنی باشچیلیگیده‌گی حکمران گروه‌نینگ حیله و خیانتی اساسیده دوحه مذاکره‌لری جریانیده, طالبان گروهینی قانونيلشتیریشگه اورینیشی نتیجه‌سیده، اسلام جمهوریتی توزومی و حکومتی‌نینگ ییمیریلیشی و هجري شمسي 24 اسد 1400/میلادي 15 اگوست 2021-ییلی، خلق‌ارا تروریستیک گروهلرگه علاقه‌دار بۉلگن طالبان ترورچی جنگری گروهی نینگ حاکمیتگه کیلیشی بیلن، افغانستان حیاتی‌نینگ تورلی ساحه‌لریده فاجعه و فلاکت یوز بیردی؛ اقتصادیات تنزلگه یوز توتدی و مملکت‌نینگ ینگی پیدا بۉلگن اقتصادي تیزیمی ویران بۉلدی، تعلیم تیزیمی ایزدن چیقدی، عیاللر و قیزلر بعضی درجه‌ده‌گی تعلیم و ایش بیلن تأمینلنیشدن محروم بۉلدیلر، قشّاقلیک مملکتده کینگ کۉلمده حاکم بۉلدی، سۉز عامه‌وي اخبار واسطه‌لری اېرکینلیگی کیسکین چیکلندی. اسلامنی اېکستریمیستیک اۉقیش بیلن طالبان قتّيق ظلم و استبداد حاکمیتینی اۉرنه‌تگن، اولرگه قرشی هر قنده‌ی ناراضیلیک و قرشیلیکلرگه زۉرآورلیک، باستیریش، قاتللیک و آتیشمه‌لر بیلن جواب بیره‌دی.
اما طالبان نینگ بو شدّتلی هجومی نه‌فقط خلق عامه‌سی‌نینگ قرشیلیک، ناراضیلیک و اعتراضلرینی کمه‌یتیریب‌گینه قالمه‌ی، بلکه بوتون مملکت بۉیلب خلق‌نینگ، اینیقسه عیاللرنینگ ناراضیلیک و قرشیلیک کۉلمی کون سه‌یین کینگه‌ییب باره‌دی. خلق‌ارا همجمعیت نینگ اوشبو بحرانگه برهم بیریش اوچون تینچ یۉل بیلن بیچیم تاپیش طلبی بیر نتیجه‌گه اېریشمه‌گن.، بوتون مملکت بۉیلب اېرککلر، عیاللر و جسور قرشیلیک کوره‌شچیلری‌نینگ تورلی شکللرده‌گی مجادله‌لری طالبان‌نینگ ظلم و زۉرآورلیگیگه اساسلنگن باشقروویگه قرشی دوام اېتماقده. بیز مدني ناراضیلیکلرگه حرمت بیلن، مقاومت قۉرغانلریده جان فدا قیلگن شهیدلرگه همده طالبان قۉلیده و اولر نینگ قییناقلری آستیده هلاک بۉلگنلرگه مغفرت و رحمت، برچه جراحتلنگنلرگه شَفا تیلب، جهاد ییللریده برچه شهیدلر خاطره‌سیگه حرمت بجا کیلتیریش اوچون، قرشیلیک کۉرسهتیش و مملکت آزادلیگی، مستقللیگی و حدودي یخلیتلیگینی حمایه قیلیش همده شو ییللرده برچه شهیدلر، مهاجرلر و قربانلر نینگ عایله‌لریگه حرمت بیلن همده عدالتلی و دموکرا‌تیک توزوم برپا اېتیش یۉلیده قیلینگن برچه سعی-حرکتلر اوچون منّتدارچیلیک بیلدیریب، اوشبو انقراض و بحران دوام اېته‌یاتگنینی تأکیدله‌یمیز.
بیز خلق‌ارا همجمعیتگه، افغانستان خلقی یانیده بۉلگنی، طالبان نینگ مستبد، اوتاریتر و ناقانوني باشقرووینی تن آلمه‌گنلیگی، افغانستانده ینگی توزوم‌نینگ تن آلینیشینی، طالبان‌نینگ دوحه کیلیشووی و کینگ قمراولی اۉتیش دوری حکومتی اۉرنه‌تیلیشی، بو بیلن سه‌یلنگن حکومت و توزوم کوریش اوچون زمین یره‌تیشگه صادقلیگینی شرط قیلیب قۉیگنی باعث منّتدارلیک بیلدیره‌میز؛ لیکن بیز خلق‌ارا همجمعیت‌نینگ طالبانگه قرشی بو پوزیسیونی ییترلی دېب حسابلمه‌یمیز؛ بیز خلق‌ارا همجمعیتدن بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی خوفسیزلیک کینگشی نینگ 2020-ییل 10-مارت‌ده‌گی 2513-سانلی قطعنامه‌سی، 2020-ییل 23-24-نوامبرده‌گی جینیوه خلق‌ارا کنفرانسی اساسیده اولرگه قرشی اۉز توریمینی بیلدیریشنی سۉره‌یمیز.
افغانستان و بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی (ب م ت) خوفسیزلیک کینگشی‌نینگ 2011 ییل 17 جون‌ده‌گی 1988-سانلی قطعنامه‌سی افغانستان خلقی اۉرته‌سیده‌گی دیالوگگه اساسلنیب، برچه اېتنیک و مذهبي گروهلر، عیاللر و یاشلر اشتراکیده اوشبو مملکت نینگ کیله‌جکده‌گی تیزیمی و حکومتینی خلق‌نینگ خواهش-اراده‌سی و تنلاویگه اساسلنگن حالده اۉرنه‌تیش و طالبان امارت رژیمی‌نینگ قَیتیب کیلمسلیگی، نتیجه‌ده گلوبال تینچلیک و خوفسیزلیککه قرشی اونینگ ترورچیلیک فعالیتی و تهدیدی برطرف اېتیلیشی تأکیدلنه‌دی.
طالبان حکمرانلیگیدن کیلیب چیقه‌دیگن جدّي سیاسي، اجتماعي و اقتصادي وضعیتنی چوقور انگله‌گن حالده و مملکتیمیزنی ویرانه‌گرچیلیک و تۉلیق تنزلدن قوتقریش اوچون دیني، ملي و تاریخي بورچیمیزنی حسابگه آلگن حالده؛ و مملکتنی و خلقنی کینگ ترقلگن انقراض و بحراندن خلاص قیلیش مقصدیده، سیاسي حزب لر و آقیملر، ملي و جماعت اربابلری اۉرته‌سیده ثمره‌لی همکارلیک و موافقلیکنی تأمینلش اوچون، بیز هجري 1401-ییل 27 ثور/ 2022 ییل 17 می کونی «افغانستاننی قوتقریش ملي مقاومت عالی کینگشی» دېب ناملنگن کوآلیسیون (ائتلاف)نی توزدیک و اونینگ ایشلرینی نظم و ترتیبگه سالیش اوچون «افغانستاننی قوتقریش ملي مقاومت عالی کینگشی نینگ نظامی» سرلوحه‌لی اساسنامه چیقردیک، اوشبو کیریش بیلن قوییده یازیله‌دیگن اصوللر حقیده کیلیشتیک:
بیرینچی باب
عمومي قاعده‌لر
1-مادّه
اوشبو سیاسي کوآلیسیون (ائتلاف) نینگ نامی «افغانستاننی قوتقریش ملي مقاومت عالی کینگشی» بۉلیب، بوندن کیین اوشبو حجتده قیسقرتیریلگن شکلده “مقاومت عالی کینگشی” دېب ناملنه‌دی؛
2-مادّه
اوشبو حجت‌نینگ نامی «افغانستاننی قوتقریش ملي مقاومت عالی کینگشی‌نینگ نظامی» بۉلیب، بوندن کیین قیسقرتیریلگن شکلده، « مقاومت عالی کینگشی نینگ نظامی» دېب اتله‌دی؛
3-مادّه
مقاومت عالی کینگشی مؤسسه‌لری اعضالیگی و باشقروویده اېتنیک گروهلر نینگ متناسب و موازنتلی قتنه‌شووی، اولر نینگ ثمره‌لی یۉنه‌لیشلری و شخصیتلری اوشبو کینگشده موجودلیگی طفیلی کوزه‌تیله‌دی.
ایککینچی باب
اساسلر و قدریتلر
4-مادّه
اېکسترېمیزم (افراطچیلیک) و تروریزم نینگ هر قنده‌ی کۉرینیشلری، عاموي و مقصدلی قاتللیکلر نینگ ترقه‌لیشی همده مملکت نینگ وکالتلی جنگ میدانیگه ایلنیشیدن چوقور تشویشلنیب، اونگه قرشی کوره‌شیشده هر تامانلمه چاره-تدبیرلر کۉریش ضرورلیگینی توشونیب؛ قیته اوشبو فلاکتلی وضعیت لر گه دوج کیلمس لیککه کوره شیش نی تاکیدله یمیز.
5-مادّه
مستقللیکنی سقلش، حدودي یخلیتلیکنی حمایه قیلیش، وطنداشلر، اېرککلر و عیاللرنینگ اساسي حقوق و اېرکینلیکلرینی سقلب قالیش اوچون سیاسي کوچلرنی بیرلشتیریش ضرورلیگیگه ایشانه میز.
6-مادّه
آخرگی ییگیرمه ییلده‌گی (هجري شمسي 1380-1400/مېلادي 2001-2021) حکمران جماعه‌لر نینگ مثالی کۉریلمه‌گن امکانیتلرنی قیینچیلیکلرگه ایلنتیرگن کتّه سیاسي، خوفسیزلیک و اقتصادي خطالرینی حسابگه آلیب، اولرنی اۉرگنیب چیقیش، شونینگدېک، اۉتگن ییگیرمه ییل دوامیده صادر اېتیلگن قصداً و بې‌اختيار یۉل قۉییلگن خطالردن سبق آلیش و اولر نینگ تکرارلنیشی نینگ آلدینی آلیشگه جدّي حرکت قیلیش؛
7-مادّه
افغانستاندهگی برچه اۉتمیشده‌گی سیاسي رژیملر نینگ مرکز، ولایت و تومنلر نینگ باشقروویگه عاید قرارلرده, خلق‌نینگ اۉز اراده‌سینی عملگه آشیریش حقوقینی حرمت قیلیش باره‌سیده‌گی موفقیتسیز تجربه‌سینی تأکیدلب، مملکتده سیاسي تیزیم نینگ توبدن اۉزگرتیریلیشی ضرورتینی تأکیدلش؛
8-مادّه
تنگری تامانیدن بیریلگن طبيعي بایلیک و مملکت نینگ اولکن انساني امکانیتینی چوقور انگله‌گن حالده، اوندن معقول و عدالتلی فایده‌لنیش بیلن اۉز-اۉزینی تأمینلش، اقتصادي روا‌جلنیش و خلق فراوانلیگی و حیاتي قوله‌یلیگینی تأمینلش ممکنلیگینی تأکیدلش؛
9-مادّه
قدرلی وطنیمیز افغانستان خوفسیز و برقرار، آزاد و آباد، عدالتلی یورتگه ایلنیشینی ایستب؛ وطنداشلر نینگ اسلام تعلیماتیده و انسان حقوقلری قدریتلریده بیان اېتیلگن اساسي حقوقلری تأمینلنیشی و اولرنینگ قَیسی ملت، قوم، تیل، مذهب و مدنیتگه منسوبلیگیدن قطع نظر، حیات حقیقتیده و قانون آلدیده تینگ حقوق و مجبوريتلرگه اېگه بۉلیشی کیره‌ک.
10-مادّه
افغانستان بیرلشگن ملتلر تشکیلاتی نظامی، اسلامی ایش بیرلیگی تشکیلاتی نظامی و انسان حقوقلری تشکیلاتی نینگ اسلامی اعلامیه‌سی و عموم جهان اعلامیه‌سینی حرمت قیلیشی و اۉزارا حرمتگه رعایت قیلیشی، مملکتلر نینگ ایچکی ایشلریگه اره‌لشمسلیک، یخشی قۉشنیچیلیک تمایللریگه عمل قیلیشی و تینچلیک ایچیده بیرگه‌لیکده یشش، ایجابي و فعال بې‌طرفلیک سیاستیگه عمل قیلیش، جیوگرافیک همکارلیک و منطقوي علاقه‌گه ایلنتیریش کیره‌کلیگیگه ایشانگن حالده؛ مملکت مناسب جغرافیه صفتیده باشقه مملکت لربیلن باغلنه دیگن منقطه گه ایله نیشی کیره ک.
11-مادّه
افغانستان خلق‌ارا کنفرانسده هیچ قنده‌ی دولت بیلن معما بۉلمسلیگینی و اۉزینی خلق‌ارا سیاست میدانیده بې‌طرف دولت صفتیده کۉرسه‌تیشنی خواهله‌یاتگنینی، خلق‌ارا همجمعیت اره‌لشمسلیک کفالتیگه محتاجلیگینی اعلان قیلیشگه حرکت قیلیشینی انگله‌گن حالده؛
12-مادّه
اوردو زمانوي دولت‌نینگ قانوني حاکمیتی تامانیدن ضرورت پیتی کوچ قۉللنیشینی عملگه آشیریش اوچون لازم اۉرگانلریدن بیری اېکنلیگیگه ایشانگن حالده؛ اوردو، پولیس و ملي خوفسیزلیک اورگانلرینی قَیته قوریش افغانستان سلامتلیگی و برقرارلیگی اوچون فوق العاده ضرورتدیر.
اوشبو قَیته قوریش شونده‌ی عملگه آشیریله‌دی که، سابق حربي و خوفسیزلیک خادملری و کوچلرینی جلب قیلیش آرقه‌لی حلال، صادق و وفادار حربي خدمتچیلر و کوچلرنی جلب قیلیش آرقه‌لی اوشبو مؤسسه‌لر و اوشبو خادملر و کوچلرنینگ کسبي اۉلچاولری مستحکملنه‌دی، شونده‌‌گینه اولر ملي مستقللیکنی سقلش، مملکتده حدودي یخلیتلیک و قانون اُستوارلیگینی تأمینلشده مناسب رۉل اۉینشده اۉز وظیفه‌لرینی بجریشلری ممکن؛
13-مادّه
طالبان نینگ، اینیقسه، اۉزلری نینگ زۉرآورلیک حکمرانلیگیدن سۉنگ، تورلی اۉلچملرده انسان حقوقلری ستندردلرینی بوزگنلیکلری، قییناقلر، آتیشمه‌لر، اۉلدیریشلر، حمایه‌سیز آدملرنی اۉز اویلری و یشش جایلریدن هَیده‌ب چیقریش، آدملرنینگ ییر و مال-ملکینی تارتیب آلیب، اۉز طرفدارلریگه بیریش کبی انسانیتگه قرشی جنایتلر صادر اېتگنلیکلرینی تأکیدلب؛ اولر نینگ بو غیرِ انساني خطِّ-حرکتلری جزاسیز قالمسلیگی، دنیا و انسان حقوقلرینی حمایه قیلووچی خلق‌ارا تشکیلاتلر بو حقده جیم تورمسلیکلری و اولر نینگ جنایتلری کامپېنساتسيه بۉلیشی و قاپلنیشی ممکن دېب حسابله‌گن حالده، اولر نینگ بو خطِّ-حرکتلری قانوني کوچگه اېگه اېمس، اداري و حکومت قانونلری نقطه‌ی نظریدن اعتبارسیز حسابلنیشی کېره‌ک.
اوچینچیی باب
مقصدلر و قره‌شلر
14-مادّه
تینیق و عدالتلی سیلاولر اۉتکزیش آرقه‌لی جمعیتگه اساسلنگن تیزیم و حاکمیتنی اۉرنه‌تیش آرقه‌لی حاکمیتنی خلققه قَیتریش؛
15-مادّه
پارلمنتر-مرکزلشتیریلمه‌گن اسلام جمهوریتی تیزیمینی بیرلشتیریش، اسلام جمهوریتی و پارلمان تیزیمیده‌گی دېموکراسی کوچلی حزبلر کوچه‌ییشیگه، قضا حاکمیتی نینگ مستقللیگی، قانون اُستوارلیگی، اهالی نینگ اساسي حقوقلرینی تأمینلش و کفالتلش، انسان طبیعتی و سۉز اېرکینلیگینی حمایه قیلیش اوچون، زمین یره‌تیلیشی ممکن. حکومت نینگ مسؤولیتی و اونینگ رهبرلری و اداره‌چیلری‌نینگ جوابگرلیگی ینه‌ده ثمره‌لی بۉلیشی کیره‌ک، همده عدالتلی سیلاولرگه اساسلنگن پارلمان تیزیمی؛ افغانستان ولایتلریده یشاوچی برچه اېتنیک گروهلر اۉز اهالیسیگه متناسب روشده متعادل وکیللیککه اېگه بۉلیشی لازم و دولت نینگ مرکزده‌گی منصبدار شخصلری و شهر حاکملریدن تشقری، ولایتلر و تومنلر حاکملری هم سه‌یلنسین.
16-مادّه
محلي کینگشلر (ولایت، تومن و قیشلاق کینگشلری) وکیللری تۉغریدن-تۉغری سیلاوده سه‌یلنیشی کیره‌ک.
17-مادّه
ولایتلر و تومنلر حاکملری بې‌واسطه یاکه بالواسطه سه‌یلنیشی ممکن و او ولایتلر و تومنلر حاکملرینی سه‌یلش ترتیبی قانون بیلن بیلگیلنه‌دی.
18-مادّه
سه‌یلنگن ولایت و تومن کینگشلری ملي کینگش وکالتلری دایره‌سیده محلي بودجه‌نی تصدیقلش همده تعلیمنی باشقریش، تیللرنی اۉرگه‌تیش و محلي مدنیتنی یوکسلتیریش، اهالی سلامتلیگینی محافظه قیلیش، حقوق و اېرکینلیکلرینی آشیریش، ساحه‌سیده‌گی قانون لایحه‌لری و دستورلرینی ایشلب چیقیش همده تصدیقلش، عیاللر و محلي جماعت آست توزیلمسی و محلي جماعت ترانسپورتیگه اېگه بۉلیشی، محلي سالیقلرنی اوندیریش همده اطراف-محیطنی محافظه قیلیش همده اساسي قانون کفالتی بیلن اوشبو دستورلرنینگ بجریلیشینی نظارت قیلیش وکالتیگه اېگه؛
19-مادّه
محل یه‌شاوچیلری‌نینگ جماعتچیلیک اشتراکیده خیلمه-خیللیگی، اېتنیک، دیني و مدني موازنتی کفالتلنیب همده اونده‌گی برچه وطنداشلرگه نسبتاً هر قنده‌ی کمسیتیش منع اېتیله‌دی؛
20-مادّه
محلي کینگشلر (ولایت، تومن و قیشلاق کېنگشلری) نینگ وکالتلری اوشبو نظام مضمونینی حسابگه آلگن حالده قانون بیلن ترتیبگه سالینه‌دی.
21-مادّه
منطقه و جهان دولتلری نینگ موفقیتلی تجربه‌لری همده عزیز وطنیمیز نینگ جیوگرافیک، اقتصادي و مدني واقعلیکلریدن کېلیب چیقیب، مملکت باشقروو بیرلیکلرینی قَیته کۉریب چیقیش ضرور، دېب حسابله‌یمیز.
22-مادّه
بیر وقت نینگ اۉزیده عدالتلی حزبي، اېتنیک، جیوگرافیک و جندر وکیللیگینی تأمینله‌یدیگن و مستقل نامزدلر اوچون ساغلام رقابتنی تأمینله‌یدیگن سیلاو تیزیمینی قۉللب-قوّتلش؛
23-مادّه
مقاومت عالی کینگشی، اسلام عالمیده‌گی طالبان و کۉپلب ترورچی گروهلرنینگ مفکوره‌سینی تشکیل اېتووچی اسلام دینینی اېکسترېمیستیک و افراطي شکلده اۉقیشنی، علمالر و نفوذلی اسلامي منبعلرنینگ فکرلریگه اساسلنیب، اسلام تعلیماتیگه ضد دېب بیله‌دی؛ اېکسترېمیزم و تروریزم نینگ برچه فکري و مدني یۉنه‌لیشلری شکللریگه قرشی کوره‌شیش ضرورلیگی تۉغریسیده، دیني تعلیماتلردن ناتۉغری فایده‌لنیش، افغانستاننی اېکسترېمیزم و تروریزم اوچون خوفسیز باش‌پناه و حویلیگه ایلنتیریش نینگ آلدینی آلیش، شو آرقه‌لی منطقه و دنیا تینچلیگی و خوفسیزلیگیگه حصه قۉشیش، شونینگدېک، اوشبو دولتنی دیني تعلیماتلردن محروم قیله‌دیگن هر قنده‌ی کوچگه قرشی کوره‌شیشگه علیحده اعتبار قره‌تیشنی تأکیدله‌یدی همده افغانستان خلقی نینگ قانوني اېرکینلیکلری و اساسي حقوقلری و اولرنی دېموکرا‌تیک باشقروودن محروم قیلیشگه قرشی بۉلگنینی اۉرغوله‌یدی.
24-مادّه
ملي منفعتلر، ملي حاکمیت، حدودي یخلیتلیک، اېتنیک گروهلر و وطنداشلر اۉرته‌سیده اجتماعي عدالتگه اساسلنگن ملي بیرلیک، وطنداشلیک نینگ، اینیقسه، عیاللرنینگ اساسي حقوق و اېرکینلیکلرینی اسلام قدریتلری و انسان حقوقلری عموم جهان اعلامیه‌سیگه اساسلنگن حالده حمایه قیلیش.
25-مادّه
اوشبو نظامده بیلگیلنگن سياسي تیزیم دایره‌سیده اجتماعي عدالتنی تأمینلش؛ امکانیتلرنی عدالتلی تقسیملش، ملي امکانیتلر، افغانستاندهگی برچه اېتنیک گروهلر نینگ سیاسي حاکمیت و باشقرووده عدالتلی و متناسب روشده اشتراک اېتیشینی تأمینلنیشی تاکیدله یمیز.
26۔ ماده
دیني تعلمیاتنی توشونیش، اولرنینگ ادراکیده‌گی تعصب، انحراف و ایکستریمیزم (افراطچیلک) زنگلرینی یوقاتیشده حقیقی علمانینگ رولینی تأکیدلش, جمعیت‌نینگ جدّي احتیاجلریدن بیری سنه‌له‌دی.
27-مادّه
خاتین-قیزلر نینگ اقتصادي فعالیتلری، تعلیم، عالي معلومات و ایش کبی ساحه‌لرده فعال اشتراکینی قۉللب-قوّتلش؛
28-مادّه
مقاومت عالی کینگشی یاشلرنینگ مهم و تقدیر بیلگیلاوچی امکانیتلری و کوچلرینی تن آلگن حالده، یوقاریده قید اېتیلگن قتلم حمایه‌سی اوچون ثمره‌لی سرمایه کیریتیشگه علیحده اعتبار قره‌تیش بیلن بیرگه، حاضرگی باشقروو و غلبه‌دن کیینگی باشقروو اجرائیه تیزیمیده یاش اولاد همده بیلیملی و اختصاصلشگن کادرلرنینگ حصه‌سی و مناسب اۉرنینی قۉشیشگه اینتیله‌دی، بونی مذکور نظام روحینی حیاتگه تطبیق اېتیش یۉلیده‌گی قدم دېب حسابله‌یدی.
29-مادّه
تیل و مدني خیلمه-خیللیکنی حرمت قیلیش، اېتنیک گروهلر قدریتلریده عدالت و تینگلیک تمایلیگه احترام قایل بۉلیش و بو قدریتلرنی ملي حجتلر و رمزلرده، مثلاً، دولت مدحیه‌سی، دولت بیراغی، کۉکره‌ک نشانلری، مداللر، بانکنوتلر، ملي کونلر و شخصلرده عدالتلی تطبیق اېتیش.
30-مادّه
جمعي دانالیک، مؤ‌سسه‌وي بیرلیک تمایلیگه صادقلیک، برچه یېتکچیلیک و باشقروو ساحه‌لریده مملکت نینگ برچه اېتنیک گروهلرینی هر تامانلمه اشتراک اېتیش تمایلی اساسیده قرارلر قبول قیلیش.
31-مادّه
موازنتلی و برقرار اېکینچیلیکنی رواجلنتیریش، قیشلاق خۉجه‌لیگی (زراعت)نی مُدرنیزاتسیه قیلیش، قشّاقلیکنی کمه‌یتیریش، ایش ا‌ۉرینلری یره‌تیش و ایشلب چیقریش اقتصادیاتی یانده‌شووی بیلن اۉزینی-اۉزی تأمینلش مقصدیده کمبغللیک و بایلیک اۉرته‌سیده‌گی تفاوتلرنی اجتماعي ترماقلر بیلن کوچه‌یتیریشگه یۉل قۉیمه‌یدیگن اقتصادي تیزیم توریگه اعتبار قره‌تیش آرقه‌لی اونی قۉللب-قوّتلش.
32-مادّه
افغانستان قوروقلیک بیلن چېگره‌لنگن و طبيعي منبعلرگه بای بیر مملکت صفتیده اقتصادیاتگه مولجللنگن سیاست آلیب باره‌دی، زراعت، چارواچیلیک، تجارت، ترانزیت، تاغ-کان صناعتی، انرژی منبعلرلری و ایشچی کوچی و(Geo-Economic) موقعیت امکانلریدن فایده‌لنیش ساحه‌لرده منطقوي و خلق‌ارا همکارلیکلرگه تیه‌نیشی کېره‌ک.
تۉرتینچی باب
مقاومت عالی کینگشی‌نینگ اُستوار یۉنه‌لیشلری
33-مادّه
مملکتده برقرار تینچلیک اۉرنه‌تیش و سیاسي برقرارلیکنی تأمینلشگه قره‌تیلگن سعی-حرکتلر مقاومت عالی کېنگشی‌نینگ مهم اُستوار یۉنه‌لیشی حسابلنه‌دی؛ مقاومت عالی کېنگشی مملکتنی حاضرگی یامان و بختسیز وضعیتدن آلیب چیقیشنی، طالبان بیلن مذاکره‌لر آلیب باریشنی و خلق تامانیدن سه‌یلنه‌دیگن تیزیم و حکومتنی برپا اېتیش مقصدیده زمین یره‌تیش اوچون کېنگ قمراولی اۉتیش دوری حکومتینی توزیشنی افضل کۉره‌دی و کېنگش نینگ برچه اعضالری افغانستان خلقی‌نینگ تورلی قتلملری اۉرته‌سیده حقیقي ملاقات و دیالوگ آرقه‌لی ملي مُراسا‌گه اېریشیشگه یاردم بیره‌دیگن برچه تدبیرلرنی بیردملیک و اهیللیک بیلن کوتیب آلیشه‌دی.
34-مادّه
اگر طالبان مملکت و دنیا خلقلری‌نینگ صادقانه مذاکره‌لرنی قبول قیلیش حقیده‌گی حقلی طلبلریگه ایجابي جواب بیرمسه، کینگ قمراولی اۉتیش دوری دولتی، سۉنگره تیزیم و سه‌یلنگن حکومت‌نینگ تشکیل اېتیلیشیگه رعایه قیلمسه؛ مقاومت عالی کینگشی حزبلر طرفدارلری و مخلصلری همده اوشبو کینگشگه اعضا بۉلگن آقیملر و شخصیتلر و افغانستان آزاد و کوره‌شووچی خلقی‌نینگ مملکت بۉیلب قرشیلیک کۉرسهتیش و ملي توتیمی‌نی کینگه‌یتیریش بۉییچه کوچه‌ییب باره‌یاتگن طلبلریگه ایجابي جواب بیره دی، تجاوزکار طالبان‌نینگ ناقانوني حکمرانلیگینی آغده‌ریش، مملکتده پایدار تینچلیک و برقرارلیککه اېریشیش، سه‌یلنگن تیزیم و حکومت قوریش اوچون عملي چاره‌لر کۉره‌دی.
35 مادّه
مقاومت عالی کېنگشی حق و عدالتنی ایسته‌گن خلق‌نینگ طلب و حرکتلرینی تصدیقلب، ظلم و استبداددن اۉز جانینی، ملکینی، عایله‌سینی، آبرو-اعتبارینی، زمینینی حمایه قیلیش اوچون مملکت‌نینگ برچه حدودلریده طالبان‌نینگ تجاوزی و ناقانوني باشقرووی و اوستونلیک اۉرنه‌تیش سیاستیگه قرشی کوره‌ش آلیب باره‌دیگن و قرشیلیک کۉرسه‌تووچی جبهه‌لرنی قۉللب-قوّتله‌یدی و بونی اۉشه مدافعه‌چیلرنینگ قانوني حقوقی دېب بیله‌دی.
36-مادّه
اوشبو نظام‌نینگ مقصد و تمایللرینی عملگه آشیریش اوچون سیاست ایشلب چیقیب، مقاومت عالی کینگشی‌نینگ هر بیر اعضاسی اۉز حزبداشلری و طرفدارلرینی انه شو سیاست اساسیده هم‌جهتلیکده ایشلشگه چقیره‌دی.
37-مادّه
هر بیر اعضا، سیاسي حزب یاکه بیر گروه سیاسي شخصلر، رهبری صفتیده قرشیلیک کۉرسهتیش کېنگشی قرارلری و رېجه‌لرینی اۉز امکانیتیگه کۉره، اوشبو نظام دایره‌سیده رۉیابگه چیقریش و عملگه آشیریش اوچون یوره‌کدن حرکت قیله‌دی؛
38-مادّه
مقاومت عالی کېنگشی اۉزی‌نینگ عاموي اخبار واسطه‌لری فعالیتینی اوشبو نظام‌نینگ مقصد و استقباللریگه اویغون موافقلشتیره‌دی؛ و باشقه حزب و آقیملرنی ضعیفلشتیریشده مخصوص حزب و فرا‌کسیوننی کوچه‌یتیریش اوچون ناساغلام رقابتدن قاچیشگه اورغو بېریله‌دی.
39-مادّه
مقاومت عالی کېنگشی مملکتنی ایچکی و تشقریده‌گی موجود ناقوله‌ی وضعیتدن قوتقریشگه حرکت قیله‌یاتگن برچه حزبلر، گروهلر، نفوذلی سیاسي اربابلر، عالِملر، عیاللر و یاشلر بیلن مصلحتله‌شیب انگلشه‌دی، اولرنینگ موافقلشووی و همکارلیگی یاکه اوشبو کېنگشگه قۉشیلیشلرینی یخشی کوتیب آله‌دی.
40-مادّه
مقاومت عالی کینگشی ایسه، مملکت نینگ تعهدلی دیپلمات لر و سیاسی فعاللرنینگ برچه دنیادن ییغیش گه اورینیب، دنیانینگ برچه دولتلری اۉرته‌سیده خلق‌ارا همجمعیت بیلن ثمره‌لی و مقصدلی مناسبتلر اۉرنه‌تیشگه، اولرنی افغانستان‌گه، منطقه و دنیا تینچلیگی و خوفسیزلیگی اوچون طالبان حکمرانلیگی‌نینگ ضررلری حقیده خبردار قیلیشگه حرکت قیله‌دی.
بېشینچی باب
مقاومت عالی کینگشی نینگ توزیلیشی و اونینگ مؤسسه‌لری وکالتلری
41-مادّه
اوشبو نظامده بېلگیلنگن مقصدلرگه اېریشیش اوچون مقاومت عالی کینگشی ترکیبیده قوییده‌گی مؤسسه‌لر تشکیل اېتیلگن:
تأسیسچیلر مجلسی؛
عالي کینگش ؛
رهبریت کینگشی ؛
اجراییه کینگشی
سکرتریت یا دارالانشا؛
42-مادّه
تأسیسچیلر مجلسی هجري 1401 ییل 27 ثورده بۉلیب اۉتگن تاریخي ییغیلیشده اۉزلری شخصاً یاکه مجازي ترماقلر یۉلی بیلن، یاکه بعضیلری تامانیدن وکیل صفتیده قتنشگن شخصلردن عبارت. مذکور ییغیلیشگه استاد عبدالرب رسول سیّاف رئیسلیک و مارشال عبدال ره‌شید دۉستم مېزبانلیک قیلگن بۉلیب، اونده حزب لر و نهاد رهبرلری موجود بولگن هربیری( افغانستان اسلام حزبی، افغانستان اسلامی جمعتی حزبی، افغانستان ملی اسلامی جنبش حزبی، افغانستان اسلامی دعوت حزبی، افغانستان مردم اسلامی وحدت حزبی، افغانستان ملی کنگره حزبی، افغانستان ملی مقاومت جبهه سی، مشرقی لوی کینگشی، قندهار لوی کینگشی، بویوک شمالی کینگشی و افغانستان خلقی نینگ مقاومت و جهاد قدریت لرینی سقلش آقیمی)عبارت بولیب، برچه سی بیرگه لیکده افغانستان مقاومت عالی کېنگشی‌نینگ عمومي تمایللری تصدیقلنگن و اعلامیه صادر قیلینگن اېدی؛
43-مادّه
تأسیس مجلسی نینگ وظیفه‌لری شو کېنگش اعضالریدن رهبریت کېنگشینی توزیش بیلن توگه‌یدی و اولرنینگ اسم لری بیرمهم تاریخی واقعه صفتیده مقاومت عالی کینگشی نینگ آرشیفی ده سقلنه دی.
44۔ تاسیسچیلرمجلسی نینگ برچه اعضالری ایسه، عالی کینگش گه عضویت لری بار.
عالی کینگشی
45-مادّه
عالی کینگش ایسه، مقاومت عالی کینگشی نینگ قرار قبول قیلووچی عالی مرجعی دیر.
46۔ مادّه
عالي کېنگشدن کېین رهبریت کېنگشی کېنگشی‌نینگ اېنگ یوقاری قرار قبول قیلووچی اۉرگانی بۉلیب، او تأسیس مجلسیگه اعضا بۉلگن اېرککلر و عیاللر، پارتیه‌لر رهبرلری و نفوذلی سیاسي اربابلریدن بیری یاکه کېین بو رهبرلر و سیاسي اربابلر تامانیدن اوشبو کېنگش اعضالری صفتیده تنیشتیریلگن شخصلردن عبارت؛
47۔ مادّه
عالی کینگش اعضالری نینگ خصوصیت لری:
یخشی شهرت؛
مردم دار و موثر شخص بولیش؛
مقاومت عالی کینگشی نینگ نظامی نی قبول قیلیب و اونینگ قدریت لری و مقصد لرینی عمل گه آشیریش گه اینتیلیشی.
48۔مادّه
عالي کینگش 101 دن 201 گچه اعضادن عبارت بۉلیشی ممکن؛ رهبریت کېنگشی ا‌ۉرینلی دېب تاپسه، اعضالری سانینی کۉپه‌یتیریشی ممکن.
49۔مادّه
عالی کینگش نینگ صلاحیت لری قوییده گی لردن عبارت دیر:
- مقاومت عالی کینگشی نظامی گه اوزگریش کیلتیریش،
- رهبریت کینگشی تامانیدن تکلیف ایتیلگن دستور و سیاست لرنی تصدیقلش؛
- مقاومت عالی کینگشی نینگ مذاکره، مراسه و میدانی مقاومت کبی کته سیاست لری حقیده قرار قبول قیلیش؛
- اوشبو نظام گه کیریتیلگن باشقه وظیفه لر.
50۔مادّه
عالی کینگشده اونده گی اشتراکچیلرنینگ مقاومت کینگشی ده موجود لیگی نی حساب گه آلگن حالده یونه لیش لری اورته سیده گی متناسب لیک و موازنت تمایلی گه رعایه قیلینه دی.
51۔مادّه
عالی کینگش اعضالیگی گه ینگی نامزدلر رهبرلیک کینگشی نینگ کمیده بیرته اعضاسی نینگ تکلیفی و اوشبو کینگش راضی لیگ بیلن عریضه بیریشی ممکن.
52۔مادّه
رهبریت کینگشیده‌گی برچه قرارلر مصلحتلشوو طرزیده قبول اېتیلیب، آواز اتفاقی بیلن بجریشگه حرکت قیلینه‌دی. یاکه برچه اعضالرنینگ کمیده اوچدن ایکّی قِسمی نینگ کۉپچیلیک آوازی بیلن همده حاضر بۉلگن اعضالرنینگ کوپچیلیک قِسمی نینگ آوازی بیلن قبول قیلینه‌دی.
53۔مادّه
عالی کینگش نینگ ایش مدتی ایککی ییل دیر.
54۔مادّه
عالی کینگش نینگ نوبتده گی مجلس لری آیده بیر مرته، نوبتدن تشقری مجلس لر ایسه اعضالرنینگ تورت دن بیر قسمی نینگ تکلیفی یا که رهبریتی نینگ تکلیفی بیلن اوتکزیلیشی ممکن.
55۔مادّه
عالي کینگش اوشبو نظامده نظرده توتیلگن حکملر آیدینلیگیده اۉزی‌نینگ ایش ترتیبینی بېلگیله‌یدی.
56۔مادّه
رهبریت کینگشی
عالی کینگشدن کیین
رهبریت کینگشی مقاومت عالی کینگشیده قرار قبول قیلووچی عالی ارگان بولیب، او موسسه لرنینگ رهبرلری و یوقاری مسوول شخص لرهمده مستقل شخص لرنینگ بیر وکیلی دن عبارت.
57۔ رهبریت کینگشی ضروردیب تاپسه، رهبریت کینگشی اعضالری سانینی کوپه یتیریش توغریسیده قرار قبول قیلیشی ممکن.
58۔مادّه
رهبریت کینگشسی اوز اعضالریدن بیر کیشینی بیر آی مدتی گه دورانی باشلیغ ایتیب سیله یدی.
59۔ مادّده
رهبرلر کینگشی نینگ صلاحیتلری:
مقاومت عالی کینگشی ایش لرینی موافق لشتیریش و بو کینگش نینگ سیاستی و فعالیت وصوللرینی بیلگی لش؛
عالی مجلس اعضالرینی سیلش و اونینگ مجلسلری کون ترتیبینی بیلگی لش؛
کینگش نینگ تورلی نهادلری اورته سیده موافق لشتیریشنی یولگه قوییش؛
جمغرمه و کمیته لر فعالیتینی نظارت قیلووچی اجراییه کینگشی نی تشکیل ایتیش؛
دارالانشا باشقروو هیاتی نی و کمیته لر ماموریتینی بیلگی لش و لوازمیدن آزاد ایتیش همده وظیفه لر توغریسیده گی قانون۔ حجت لرینی ، اولرنینگ ریجه و دستورلرینی تصدیقلش؛
اوتکیر دالضرب مساله لربوییچه قرارقبول قیلیش و اولرگه کینگش نینگ مناسبتینی ترتیب گه سالیش؛
رهبریت کینگشی نینگ کته سیاست و نظام گه اوزگرتیریش لر کیریتیش بیلن باغلیق مساله لربوییچه قرارلری عالی کینگش تامانیدن تصدیقلنگنی دن کییین کوچگه کیره دی.
60۔مادّه
رهبریت کینگشی اوز اعضالری آره سیدن اجراییه کینگشی باشلیغی و اونینگ اورین باسرینی، نماینده لیک و کمیته لر رهبرلرینی ایسه اوزلری یاکه رهبریت کینگش اعضالری دن تشقریده گی خلق آره سیدن سیلنه دی. شو بیلن بیرگه، دارالانشاء هیات باشلیغی و استرتیژیک علاقه لرکمیته سی باشلیغی رهبرلیک کینگشی و اجراییه کینگشی نینگ برچه ییغین لری و دستورلریدن اشتراک ایته دی.
61۔مادّه
رهبریت کینگشی اوزی نینگ تورلی فعالیت لری اوچون توگره کلر، وقتینچه لیک کمیته لر و یا فکری اتاق توزه ته آله دی.
62۔مادّه
رهبریت کینگشی عالی کینگش نینگ هر بیر مجلسیده اوز فعالیتی توغریسیده حسابات همده اوز ریجه لری و تکلیف لرینی تقدیم ایتیش گه مجبوردیر.
63۔مادّه
رهبریت کینگشی عادتده هفته ده بیر مرته مجلس اوتکزه دی، ضرورت توغیلگنده اعضالرنینگ تورت دن بیر قسمی طلبی گه بنا‌ءَ نوبتدن تشقری ییغیلیش اوتکزیله دی.
64۔مادّه
رهبریت کینگشی اوشبو نظامده نظرده توتیلگن حکملر آیدینلیگیده اۉزی‌نینگ ایش ترتیبینی بېلگیله‌یدی.
65۔مادّه
اجراییه کینگشی
کمیته لرگه ینه ده یخشی راق و ثمره لی راق رهبرلیک قیلیش و اولرنی باشقریش مقصدیده رهبرلر کینگشی نینگ تکلیفی و عالی کینگش نینگ راضی لیگی بیلن اجراییه کینگشی توزیله دی.
66۔مادّه
اجراییه کینگشی کمیته لرنینگ کونده لیگ ایش لری و کینگش سیاستینی عمل گه آشیریش اوچون مسوول دیر و رهبرلیک کینگشی گه حسابات بیره دی.
67۔مادّه
اجراییه کینگشی رهبریت تامانیدن بیلگیلنه دیگن باشلیغ، اورین باسر و دارالانشاء باشلیغ لری و کمیته لر باشلیغ لریدن عبارت دیر.
68۔مادّه
اجراییه کینگشی نینگ آلتی آی مدتی گه باشلیغی و اورین باسری همده هر بیر کمیته نینگ ماموریتی(باشلیق، اورین باسرلری و کاتب) رهبریت نینگ تکلیفی و عالی کینگش نینگ تصدیقی بیلن بیر ییل مدت گه، اولرنینگ وکالت مدتی گه تعینلنه دی. ینه بیرییلگه اوزه یتیرلیشی ممکن.
69۔مادّه
اجراییه کینگشی نینگ کمیته لری قوییده گی لردن عبارت:
استراتیژیک علاقه‌لر کمیته‌سی؛
تشقی علاقه‌لر کمیته‌سی؛
سیاسي کمیته؛
مدافعه و خوفسیزلیک مسأله‌لری کمیته‌سی؛
اخبار و مدنیت کمیته‌سی؛
انسان حقلری و فقرالیک جمعیتی کمیته سی؛
یره ش و مذاکره کمیته سی؛
عالِملر کمیته‌سی؛
خاتین-قیزلر ایشلری بۉییچه کمیته؛
یاشلر ایش لری بوییچه کمته؛
مدنیت، معارف و عالی تحصیلات موسسه لری کمیته سی؛
70۔مادّه
اجراییه کینگشی نظارتی آستیده گی هر بیرکمیته اونینگ باشقروو کینگشی(باشلیق، اورین باسر و کاتب)تامانیدن باشقریله دی و رهبریت گه حسابات بیریله دی.
71۔مادّه
اجراییه کینگشی کمیته لر و اولرنینگ اعضالری سانینی، شونینگدیک ینگی کمیته توزیش یاکه موجود کمیته نی لغو قیلیش نی رهبریب کینگشی گه تصدیقلش اوچون تکلیف قیله دی.
72۔مادّه
اجراییه کینگشی ایسه، اجرایسه کینگش و کمیته لر وظیفه لری توغریسیده گی قانون لایحه سینی توزه دیو رهبریت گه تصدیقلش اوچون تقدیم ایته دی.
دارالانشاء
73۔مادّه
دارالانشاء اونینگ و رهبریت کینگشی تامانیدن باشقریله دی و وظیفه لر توغریسیده گی قانون لایحه سینی رهبریت کینگشی گه تصدیقلش اوچون تقدیم ایته دی
74۔مادّه
باشقروو کینگشی باشلیغی و باشقه اعضالری ضرورت گه قره ب باشلیق نینگ تکلیفی بیلن رهبریب تامانیدن تعینلنه دی.
75۔مادّه
دارالانشاگه اونینگ رهبریتی و رهبریت کېنگشی رهبرلیک قیله‌دی و اونینگ وظیفه‌لری رۉیخطینی تیارله‌یدی و اونی رهبرلر کېنگشیگه تصدیقلش اوچون تقدیم اېته‌دی.
آلتینچی باب
تورلی خیل قرارلر
76-مادّه
اوشبو نظامده افغانستان‌نینگ کیله‌جکده‌گی سیاسي تیزیمی بیلن باغلیق بۉلگن نرسه‌لرنی، اوشبو نظامنی امضاله‌گنلر افغانستان نینگ بۉله‌جک اساسي قانونیگه کیریتیش و تأکیدلشگه حرکت قیله‌دیلر؛
77-مادّه
اۉتیش دوریده افغانستان اسلام جمهوریتی اساسي قانونی نینگ ایکّینچی بابی (هجري شمسي 1382-ییل) عمل قیله‌دی، اوشبو نظام قاعده‌لریگه ضد بۉلگن حاللر بوندن مستثنا؛
78-مادّه
قرشیلیک کینگشی فعالیتی‌نینگ خرجتلری رهبریت اعضالری‌نینگ تۉلاولری و اوندن منفعتدار شخصلرنینگ بدللری حسابیدن مالیه‌لشتیریله‌دی.
کینگش نینگ درآمد لری و خرجت لری ترتیبی کینگش تامانیدن ترتیب گه سالینه دی و رهبریت تامانیدن تصدیقلنه دی.
79۔مادّه
اوشبو نظام کیریش، آلتی باب و ییتمیش توققیز مادّه‌دن عبارت بۉلیب، اولر 7 اسد، هجري 1401 ییل/ 2022 ییل 29 جولای تاریخیده رهبریت تامانیدن تصدیقلنگنیدن کېین عملگه آشیریش رسمیتیگه اېگه بۉلدی.
اېسلتمه:
اوشبو نظام رهبرلیک کینگشی تامانیدن تصدیقلنگن.
تأکیدلش جایز که، افغانستان نینگ «دعوت اسلامی» حزبی «مملکت سیاسي تیزیمی‌نینگ توزیلیشی حقیده‌گی محاکمه و قرارلر قبول قیلیشنی کېله‌جککه قالدیرماقده»، اسلامي حزبی اېسه مملکت نینگ کیله جگیده گی سیاسی تیزیمی گه نسبتن «پارلمانی» سوزی یانیده «مرکزلشتیریلمه‌گن» سۉزینی تیلگه آلیشگه راضی اېمس. “مملکت نینگ کیله‌جکده‌گی سیاسي تیزیمیگه نسبتاً” ملي کانگرس حزبی بونی اوشبو نظامده آرزو قیلینگن سیاسي تیزیم «فدرا‌ل» بۉلیشینی تأکیدله‌دی.
و من الله التوفیق